2023 ve 2024 yılları, küresel ölçekte şimdiye kadar kaydedilen en sıcak yıllar olurken, dünya genelinde 78 milyon akreden fazla ormanlık alan yangınlarda kül oldu. Bu yangınlar milyarlarca ton karbondioksitin atmosfere salınmasına yol açarken, milyonlarca insanı da kötü hava kalitesine maruz bıraktı.
AŞIRI YANGIN SEZONLARI ARTIK DAHA SIK GÖRÜLÜYOR
The New York Times gazetesinden Rebecca Dzombak'ın haberine göre yeni araştırmalar, iklim değişikliğinin bu tür ekstrem orman yangınlarını daha yaygın hale getirdiğini gösteriyor. California Üniversitesi Merced kampüsünde görev yapan iklim bilimci John Abatzoglou, “İklim değişikliği bu tür yangın sezonları için zarları yüklüyor. Bu tür yangınları daha sık göreceğiz” dedi.
SON 20 YILDA 4 KATINA KADAR ÇIKTI
Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, 2023 ve 2024’te yangınlar nedeniyle kaybedilen ağaç örtüsü, son 20 yılın ortalamasının en az iki katına ulaştı. Araştırmacılar, 2002 ile 2024 yılları arasında LANDSAT uydu ağıyla elde edilen görüntüler üzerinden ağaç örtüsündeki değişimi analiz etti ve bu verileri yangın faaliyetleriyle karşılaştırarak örtü kayıplarının ne kadarının yangın kaynaklı olduğunu belirledi.
KÜRESELDE YANGIN ALANI AZALDI, ANCAK ORMANLAR DAHA FAZLA YANIYOR
Son yıllarda dünya genelinde yangınla yok olan toplam arazi miktarında düşüş görülüyor. Bunun en büyük nedeni, insanların savan ve çayır alanlarını daha az yanıcı alanlara dönüştürmesi. Ancak ormanlık bölgelerdeki yangın miktarı hızla artıyor.
Çalışmaya göre, boreal ormanlar 2023-2024 döneminde, 2002-2022 arasına kıyasla iki kat daha fazla ağaç örtüsü kaybı yaşadı. Tropikal ormanlarda bu oran üç katına, Kuzey Amerika’daki ormanlarda ise dört katına çıktı. Özellikle Kanada’daki geniş çaplı yangınlar bu artışta etkili oldu.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN İZİ UZAK ORMANLARDA BİLE GÖRÜLÜYOR
Özellikle insan etkisinden uzak bölgelerdeki ormanların da büyük kayıplar yaşaması, yangınların esas nedeninin iklim değişikliği olduğunu gösteriyor. Çalışmaya katılmayan ancak bulguları yorumlayan Tazmanya Üniversitesi'nden yangın coğrafyacısı Dr. Calum Cunningham, “İklimdeki kronik değişiklikler, bu ormanları yangına daha açık hale getiriyor” dedi.
Bilim insanları, orman yangınlarını genellikle yakıt miktarı ve bu yakıtın ne kadar kuru olduğuna göre sınıflandırıyor. Şehirlerden, altyapıdan ve insan faaliyetlerinden uzak bölgelerde yangınların artması, doğrudan iklim kaynaklı faktörlerin etkisini ortaya koyuyor.
BİLİM İNSANLARI "YANGIN HAVASI"NA DİKKAT ÇEKİYOR
Araştırmacılar özellikle "yangın havası" olarak tanımlanan sıcak, kuru ve rüzgârlı koşullara dikkat çekiyor. Bu tür hava koşulları, yangınların hızla yayılmasına ve kontrol altına alınmasının zorlaşmasına neden oluyor. Uzmanlara göre, iklim değişikliğiyle birlikte bu tür hava olaylarının sıklığı ve şiddeti de artıyor.
