Yeni yayımlanan rapor, 1960’lı ve 1970’li yıllarda, bazı durumlarda ise sonrasında, Danimarkalı doktorların Grönlandlı kız ve kadınlara rızaları olmadan spiral yerleştirdiğini ortaya koydu. 12 yaşındaki kızların bile haberi olmadan spiral takıldığı belirtilen raporda, kadınların şiddetli ağrı şikâyetleriyle başvurmalarına rağmen doktorların müdahale etmediği, bazı vakalarda kadınların kendi kendilerine spirali çıkarmak zorunda kaldıkları aktarıldı.
Rapor, kişisel tanıklıklar, tıbbi kayıtlar ve tarihsel belgeler üzerinden hazırlandı. Ayrıntılı incelenen 410 vakadan 349’u sağlık komplikasyonları içeriyor.
SİSTEMATİK NÜFUS KONTROLÜ
Danimarka’nın resmi hükümet kampanyasının bir parçası olarak, Grönland’ın nüfusunu kontrol altına almak amacıyla binlerce kadına ve kız çocuğuna spiral takıldığı belirtiliyor. Skandal, Grönland halkı tarafından Danimarkalıların nesiller boyu sürdürdüğü sömürgeci uygulamaların simgesi olarak görülüyor.
Grönland Sağlık Bakanı Anna Wangenheim, raporun yayımlanmasının ardından yaptığı açıklamada, “Rapor, yıllarca sessizce yaşanan deneyimleri doğruluyor. Danimarka hükümetinin bu sonuçları somut adımlara dönüştürmesini bekliyoruz” dedi.
MAĞDURLAR TAZMİNAT İSTİYOR
Grönlandlı kadınlar, Danimarka hükümetinden mağdurlara tazminat ödenmesini talep ediyor. Raporda, Depo-Provera gibi uzun etkili hormonal kontraseptiflerin bazı kadınlarda kalıcı olarak adet döngüsünü durdurduğu ve doğurganlığı engellediği belirtiliyor. Hatta bazı kadınların rahimlerinin cerrahi müdahale ile alınmak zorunda kaldığı iddia ediliyor.
Danimarka Sağlık Bakanı Sophie Lohde, raporu “Grönlandlı kız ve kadınların Danimarka sağlık sistemiyle yaşadığı trajik deneyimlere dair bir içgörü” olarak nitelendirdi. Raporda, uygulamaların Danimarka yasalarına ve uluslararası insan hakları standartlarına aykırı olabileceği vurgulandı.
MAĞDURLARDAN TEPKİ
Rapora göre, mağdurların çoğu kontraseptif uygulamalar için hiçbir şekilde bilgilendirilmemiş ve rızaları alınmamıştı. 15 yaşında spiral takıldığını bilmeden yaşayan Uullat Bach, 143 kadınla birlikte Danimarka devletine dava açtı. Bach, raporun yayımlanmasının ardından “Artık kimse bundan kaçamayacak” dedi.
Bu skandal, Danimarka ve Grönland ilişkilerinde hassas bir döneme denk geldi. Ülkenin bağımsızlık ve sömürge geçmişi tartışmalarıyla birlikte, mağdurların adalet arayışı hem yerel hem uluslararası kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.
