Türkiye’de gözaltı süreci yaşanıyor… Bir küme sanatçı, uyuşturucu kullandın… Bir küme sanatçı açık saçık gösteri yaptın… Bir başka sanatçı şarkıyla insanları aşağılıyorsun savıyla gözaltına alındılar… Bu arada belediye başkanları… Belediye çalışanları da gözaltı… Tutuklama sürecini tarihe geçirdiler. Bütün bunlar bitip tükenmeden sürüp giderken usuma İnsan Hakları düştü.
Yabansı Bir Kavram
İnsan hakları, ne yabansı bir kavram… Tarihte bir küme insan, insan hakları diye baş kaldırmış… Filozoflar yetinmemiş koca koca kitaplar yazmışlar… İnsan hakları kavgasında öldürülen… İşkence görenler… Zindanlarda çürütenler saymakla bitmez.
Peki bu kavga… İnsan hakları için başkaldırma… İnsan, kime karşı insan haklarını savunuyor… Bu dünyada insandan ayrı her varlık varda, bu insandan ayrı varlık, insanın haklarını vermiyor mu, bu varlık ne yapıyor da insan, ölümü göze alıyor, insan hakları diye baş kaldırıyor. İşin yabansı yanı burda. İnsan, insan haklarını bu dünyada insandan ayrı bir varlığa karşı savunmuyor.
İnsan, insan haklarını yine insana karşı savunuyor.
Kavganın Özeti
1215 yılında İngiltere’de Magna Carta denilen bir sözleşme yapılıyor Aladdin Şenel, bu sözleşmeyi şöyle gösteriyor, “Feodal beylerin krala karşı ortak bir tutum takınabilmeleri ile, ilkin soylular, sonra da sorulara tanınan hakların halka da tanınmasıyla halk, krala karşı bazı hak ve özgürlüklere sahip olabilmişlerdir. İngiltere’de bu kapıyı Magna Carta’ın 39. bölümün açtığı söylenebilir: hiçbir özgür, soyluların yasal mahkemesinin kararı dışında, ülkenin yasalına dayanmaksızın yamalanamaz ve hapsedilmez, mallarından ve mülklerinden ya da haklarından edilemez, sürülemez ya da herhangi bir nedenle zarara sokulamaz.”(1)
Ne oldu şimdi, olan şu. Soyut insan değil belirli nitelikli insanlar… Burada feodal sınıfın insanı Siyasal erkle… Burada kral… Sınıf savaşını başlattı. Kimi haklar elde etti, bu haklardan halkta yararlandı.
Burjuva Devrimi
Burjuvazinin konumunu şöyle gösterir Şenel, “Burjuvazi, yeni üretici güçleri temsil eden sınıf olarak ekonomik gücü ele geçirip bu güce dayanarak Siyasal güce de”(2) ele geçirmek için baş kaldırdı. 1789 büyük ayaklanmadan sonra 1789’da insan ve yurttaş hakları bildirisi yayınlandı.
İşçi Sınıfı
Burjuva sınıfı feodal-aristokrat sınıfını değiştirdi. Bu savaştan elde ettiği hakları kendi kendine saklı tuttu. Ancak burjuvazinin yanında bir işçi sınıfı da ortaya çıkmıştı. Bu kez insan hakları kavgası işçi sınıfıyla burjuva sınıfı arasında başladı.
İnsan Hakları Kavgasında Durum
Şenel, durumu şöyle gösterir, “Feodal beylerle kralların, kiliselerle papalığın, krallarla parlamentoların, parlamento içinde de aristokrat meclisleri ile burjuva meclislerinin çatışmalar ve birbirlerine karşı kopardıkları haklar, çatışmalar boyunca uzayan her haklar ve özgürlükler listesi yaratmıştır. Batı demokrasilerinde hak hakların ve özgürlüklerin köklüğüne karşılık, batı demokrasilerinin yöntemleri benimseyen az gelişmiş ülkelerdeki hakların ve özgürlüklerin köksüzlüğü altında yatan nedenlerden biri budur.”(3)
Türkiye’de durum
Türkiye’de burjuvazinin insan haklarına düşünce özgürlüğü konusunda söylenecek bir sözleri yok. Bu konuda işçi sınıfı da bilinçli değil.
Daha bir çok neden sayılabilir bu duruma… Ama tarihin mantığı şunu gösteriyor. Bu sorun sınıf sorunudur.
1. Alaeddin Şenel, Siyasal Düşünceler Tarihi, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1982, Y- 272
2. Şenel, age Y-363
3. Şenel, age Y-367