Aradan tam 26 yıl geçti… 17 Ağustos 1999’da 03.02’de merkez üssü Kocaeli’nin Gölcük ilçesi olan büyük Marmara Depremi, sadece 45 saniyede 7,4 büyüklüğüyle resmî kayıtlara göre 17 bin 480 kişinin yaşamını yitirmesine, on binlerce kişinin yaralanmasına ve yaklaşık 200 bin kişinin evsiz kalmasına yol açtı. 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yerinin yıkıldığı, 285 bin 211 konut ile 42 bin 902 iş yerinde hasar tespit edildi.
DERS ALMADIK, AYNI ACIYI TEKRAR YAŞADIK
26 yıldır, başta bilim insanları tarafından yapılan uyarılar olmak üzere birçok açıklamaya kulak tıkandı. Deprem vergileri gelir kalemine dönüştürülürken, kentsel dönüşüm rantın yüksek olduğu bölgelerle sınırlandırıldı. Riskli yapı stokunu yenilenmedi, deprem toplanma alanlarının büyük kısmı yok edildi. Yurttaş yine ‘kimsesiz’ ve ‘çaresiz’ kaldı.
Aradan çeyrek asır geçmesine rağmen Marmara’da yaşanan acıdan ders alınmayınca, yasın adresi bu sefer Kahramanmaraş oldu. 2 yıl önce "asrın felaketi" olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler 14 milyon insanın hayatını doğrudan etkiledi. Yıkıcı sarsıntıda 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti, 107 bin 213 kişi yaralandı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) verilerine göre, İstanbul’daki mevcut yapı stokunun yüzde 80’i 2000 yılı öncesine ait. Kentteki toplam 1 milyon 200 bin yapının 120 bini 7 ve üzeri şiddetindeki bir depremde ağır hasar alabilir. Yine İBB tarafından gerçekleştirilen hızlı tarama testleriyle ise kent genelinde 6 bin 840 binanın çok yüksek riskli yapı olduğu tespit edildi. Her an yıkılma riski taşıyan ve acil yıkılması gereken yapı sayısı ise bin 556. 39 ilçeden 19’u diğer ilçelere göre daha riskli olan İstanbul’da yapılan tespit çalışmalarında Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde depremle kentte 500 bin binanın hasar alması öngörülüyor.
KADER Mİ, İHMAL Mİ?
AKP iktidarı, yıllardır Türkiye’yi yönetmesine rağmen deprem konusunda bir arpa boyu yol alamadı. Değişen tek şey acının şiddeti ve adresi oldu.
17 Ağustos’tan bugüne kadar gerçekleşen depremler ve ölü sayıları şu şekilde:
1999 Düzce: 763
2002 Afyon: 44
2003 Bingöl: 176
2011 Van: 644
2020 Elazığ: 41
2020 İzmir: 117
2023 Maraş: 53 bin 537