Rusya'nın doğusundaki Kamçatka'da 8,8 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Şiddetli sarsıntı sonrası Pasifik Okyanusu'na kıyısı bulunan ülkelerde tsunami dalgaları görüldü. Pasifik Okyanusu genelinde tsunami uyarısı verilmesi gündemdeki yerini korumaya devam ederken "Türkiye’de tsunami riski var mı?" sorusunun yanıtı araştırılmaya başlandı. Biz de merak edilen soruları ChatGPT'ye sorduk. İşte, "Türkiye’de tsunami riski var mı?", "Olası tsunami nerelerde görülebilir?", "Geçmişte Türkiye’de tsunami oldu mu?", "Türkiye’de tsunami uyarı sistemi var mı?" ve "Olası tsunami senaryoları neler?" sorularına ChatGPT'nin verdiği yanıtlar...
1. Türkiye’de tsunami riski var mı?
Evet, var. Türkiye özellikle Ege Denizi, Akdeniz ve Marmara Denizi’ne kıyısı olan bölgelerde tsunami riski taşıyor.
* Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi, Türkiye kıyılarında tarih boyunca en az 20’den fazla tsunami olayı kaydedildiğini belirtiyor.
* AFAD ve EMSC (Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi) raporları, Marmara ve Ege bölgelerinde tsunamilerin mümkün olduğunu doğruluyor.
2. Olası tsunami nerelerde görülebilir?
Yüksek riskli bölgeler:
* Marmara Denizi (özellikle İstanbul, Yalova, Tekirdağ)
* Ege Bölgesi (İzmir, Bodrum, Kuşadası)
* Akdeniz kıyıları (Antalya, Mersin, Hatay)
Özellikle deniz tabanında oluşabilecek depremler veya kıyıya yakın su altı heyelanları, bu bölgelerde tsunamiyi tetikleyebilir.
3. Geçmişte Türkiye’de tsunami oldu mu?
Evet, hem antik çağlarda hem yakın dönemde.
* 2020 İzmir-Sisam Depremi (6.6 büyüklüğünde): Seferihisar’da 1 metrelik tsunami dalgası kıyıya ulaştı, liman ve sokaklar su altında kaldı.
* Antik dönem kayıtları, MÖ 365 yılında Girit’te olan büyük depremin Türkiye kıyılarını da vurduğunu gösteriyor.
4. Türkiye’de tsunami uyarı sistemi var mı?
Evet, var ama sınırlı.
* KOERI (Kandilli) ve AFAD, Avrupa Tsunami Uyarı Sistemi’ne (NEAMTWS) entegredir.
* Ancak dalgaların geliş süresi kısa olduğu için (bazı yerlerde 15-20 dakika) erken uyarı etkisi sınırlı kalabiliyor.
5. Olası tsunami senaryoları neler? (Uzman tahminlerine dayalı)
