Berrak Güngör-TELE1
Kafkasya'nın kırılgan dengeleri bir kez daha sarsıldı. Bu kez adres Güney Kafkasya, aktörler ise Rusya ve Azerbaycan oldu.
Azerbaycan ile Rusya arasındaki ilişkiler, son aylarda giderek sertleşen bir retorik ve art arda gelen krizlerle derin bir çatlağa evrilmiş durumda.
Bu gerilim çıkış noktası da 2024 Aralık ayında bir Azerbaycan yolcu uçağının Rus hava savunma sistemleri tarafından Çeçenistan semalarında vurulmasıyla atılmıştı.
Moskova yönetimi olayın "talihsiz bir yanlışlık" olduğunu savunup Ukrayna’ya karşı yürütülen hava savunma operasyonunu gerekçe gösterirken, Kremlin’in bu trajik hadiseye rağmen özür dilememesi Bakü’de büyük bir öfke yaratmıştı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Rusya’yı kamuoyundaki tartışmaları bastırmaya çalışmakla suçladı ve tepki göstermekte gecikmedi. Ancak krizi daha da büyüten gelişme geçtiğimiz hafta yaşandı. Rus kolluk kuvvetlerinin Yekaterinburg’da gerçekleştirdiği bir operasyon sırasında Azeri kökenli Rus vatandaşlarının öldürülmesi, ilişkileri kopma noktasına getirdi.
YEKATERİNBURG BASKINI KRİZİ DERİNLEŞTİRDİ
Kremlin, operasyonun yirmi yıla yayılan cinayet soruşturmalarıyla ilgili olduğunu ve siyasi bir amaç taşımadığını savunurken, Bakü ise bu açıklamaları yetersiz buldu ve Rusya’ya yönelik diplomatik ziyaretlerini askıya aldı.
Ardından da Azerbaycan, Rusya'ya misilleme olarak Rus haber ajansı Sputnik'in Bakü ofisine operasyon düzenledi. Azerbaycan İçişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Sputnik'in Bakü ofisinin, akreditasyonu askıya alınmasına rağmen yasa dışı finansman temelinde faaliyet göstermeyi sürdürdüğünün belirlendiği ve konuyla ilgili soruşturma başlatıldığı bildirildi. Rusya da Azerbaycan diasporasının yöneticilerini tutukladı.
ALİYEV CEPHESİNDEN TALEPLER: ÖZÜR, TAZMİNAT VE CEZALANDIRMA
Peki, Azerbaycan tarafı söz konusu olayları nasıl değerlendiriyor? Yeni Azerbaycan Partisi Milletvekili Aydın Hüseynov, Tele 1'e anlattı. Gerilimin başlama noktası olarak da Rusya tarafından düşürülen Azeri yolcu uçağını işaret etti. Hüseynov, kazanın ardından Azerbaycan'ın hukuk çerçevesinde talepleri olduğunu belirtti. Söz konusu talepleri de şöyle sıraladı: "Rusya, resmi olarak özrünü iletsin. Aynı zamanda, tazminat ödesin ve bu hadiseye sebep olanlar cezalandırılsın." Ancak Hüseynov, Rusya'nın bunların hiçbirini gerçekleştirmediğini söyledi.
Ayrıca Hüseynov söz konusu olayların Rusya'nın iftira kampanyaları nedeniyle yaşandığını da iddia etti. Özellikle bu siyasi söylemlerin düşürülen uçak sonrasında arttığına dikkat çekti. Çok sayıda masum insanın haksız yere hapsedildiğini söyleyen Hüseynov, azerbaycan etnik kökenlilerin Rusya'da haksuz yere işkenceye maruz kaldığını da ifade etti.
Hüseynov şunları söyledi: "Azerbaycan'la komşuluk ilişkilerinin tesisi, hak ve hukuk çerçevesinde temasların devam etmesi Rusya için daha olumlu sonuçlar doğuracaktır. Azerbaycan haklı sebeplerinden geri çekilen taraf olmayacak ve hukuk çerçevesinde Rusya'dan taleplerini dile getirmeyi de sürdürecek.
Ayrıca, Zengezur Koridoru üzerinden yaşanan anlaşmazlıklar Kremlin'in giderek artan rahatsızlığını derinleştiriyor. Son dönemde Azerbaycan basınında ve siyasi çevrelerinde dillendirilen "Rusya’ya mesafe koyma" eğilimi, Moskova’nın geleneksel etki alanında yeni bir fay hattı doğduğuna işaret ediyor.
İki ülke arasındaki gerilim ise devam ediyor.
