Türkiye’de çocukluk çağında başlayan skolyoz vakaları giderek artarken, uzmanlar bu eğriliğin sadece estetik bir sorun olarak görülmemesi gerektiğini vurguluyor. Erken dönemde fark edilen hafif eğrilikler fizik tedavi ve korse uygulamalarıyla kontrol altına alınabiliyor. Ancak bazı hastalarda ilerleyici skolyoz, günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilecek boyutlara ulaşıyor. İşte bu noktada skolyoz cerrahisi gündeme geliyor.
SKOLYOZ NEDİR?
Skolyoz, omurganın yana doğru “S” veya “C” şeklinde eğrilmesiyle karakterize edilen bir omurga deformitesidir. Doğuştan (konjenital), yapısal olmayan (postüral) ya da ergenlik döneminde sebebi bilinmeyen (idiopatik) skolyoz türleri en sık karşılaşılan formlardır. Hastalığın seyri kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bazı bireylerde hayat boyu stabil kalabilirken, bazılarında hızlı ilerleme görülebilir.
Omurga eğriliği 10 derecenin üzerindeyse skolyoz tanısı konur. Eğrilik derecesi 20’nin altındaysa genellikle takip ve fizik tedavi önerilir. Ancak 40–45 dereceyi aşan eğriliklerde, skolyozun ilerlemesini durdurmak ve duruş bozukluğunu düzeltmek için cerrahi gündeme gelir.
SKOLYOZ AMELİYATI NE ZAMAN GEREKLİDİR?
Skolyoz cerrahisi, her hastaya uygulanmaz. Ameliyat kararı alınırken eğriliğin derecesi, hastanın yaşı, iskelet gelişimi, eğriliğin ilerleme hızı ve hastanın yaşam kalitesi göz önünde bulundurulur. Özellikle 40 dereceyi aşan, ağrıya, nefes darlığına ya da hareket kısıtlılığına yol açan skolyozlarda ameliyat önerilir.
Ayrıca, ergenlik döneminde büyüme potansiyeli devam eden çocuklarda eğrilik hızla ilerleyebileceğinden cerrahi daha erken planlanabilir. Yetişkinlerde ise omurgada deformiteye bağlı oluşan ağrı, denge kaybı ya da iç organlara baskı gibi durumlar ameliyatı gerekli kılabilir.
AMELİYAT NASIL YAPILIR?
Skolyoz ameliyatları genellikle posterior spinal füzyon (PSF) yöntemi ile gerçekleştirilir. Bu yöntemde, omurgaya titanyum vidalar ve çubuklar yerleştirilerek eğriliğin düzleştirilmesi sağlanır. Ardından omurların birbirine kaynaması sağlanır, bu da skolyozun ilerlemesini durdurur.
Ameliyat süresi eğriliğin derecesine, ameliyat edilecek omur sayısına ve cerrahın tecrübesine göre değişmekle birlikte genellikle 4 ila 6 saat arasında sürer. Cerrahi sonrası hastanede kalış süresi ise ortalama 4–7 gündür.
Yeni gelişen yöntemler arasında vertebral body tethering (VBT) adı verilen ve omurları sabitlemeden, eğriliği esnek bir kablo sistemiyle düzelten cerrahi teknik de giderek popülerlik kazanmaktadır. Bu yöntem, özellikle genç ve büyümesi devam eden hastalarda tercih edilmektedir.
AMELİYAT SONRASI İYİLEŞME SÜRECİ
Skolyoz ameliyatı sonrası iyileşme süreci kişiye göre değişse de genel olarak şu aşamalar izlenir:
İlk 1 ay içinde hasta hafif günlük aktivitelerine dönebilir.
-
-
aydan itibaren hafif egzersizler ve yürüyüş önerilir.
-
-
-
ayda ise çoğu hasta spor ve normal fiziksel aktivitelere tamamen dönebilir.
-
Fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci, kasların güçlenmesi ve omurganın desteklenmesi açısından büyük önem taşır.
Ağrılar genellikle ilk birkaç hafta içinde azalır. Ameliyat bölgesinde enfeksiyon, vida yerinden çıkması ya da kanama gibi komplikasyonlar nadiren görülebilir ancak bu riskler modern cerrahi tekniklerle oldukça minimize edilmiştir.
AMELİYATIN RİSKLERİ VAR MI?
Her ameliyatta olduğu gibi skolyoz ameliyatında da bazı riskler söz konusudur. Bunlar arasında:
-
Enfeksiyon riski
-
Kanama
-
Nörolojik komplikasyonlar (omurilik hasarı riski çok düşüktür)
-
Vida gevşemesi veya kırılması
-
Omurganın tekrar eğrilmesi (özellikle büyüme devam ediyorsa)
Ancak gelişen teknoloji, deneyimli cerrahlar ve nöromonitörizasyon gibi intraoperatif kontroller sayesinde bu riskler ciddi oranda azaltılmıştır.
DOĞRU ZAMANDA, DOĞRU MÜDAHALE
Skolyoz ameliyatı ciddi omurga eğriliği yaşayan bireyler için yaşam kalitesini belirgin şekilde artırabilecek bir tedavi seçeneğidir. Hastaların büyük bölümü ameliyat sonrası daha dik bir duruşa, ağrısız bir yaşama ve daha iyi solunum kapasitesine kavuşmaktadır. Ancak ameliyatın zamanlaması, yöntemi ve hasta seçimi son derece önemlidir.
Eğer siz veya çocuğunuzda skolyoz belirtileri varsa, bir ortopedi ve omurga cerrahisi uzmanına başvurarak detaylı bir muayene yapılması ve gerekli görüntüleme tekniklerinin uygulanması önerilir. Erken teşhis, ilerlemeyi durdurabilir; doğru planlama ise sağlıklı bir geleceğe kapı aralayabilir.
Not: Bilgi amaçlıdır, belirtiler ve detaylar için lütfen bir hekime danışınız.
