Yeni bir araştırmaya göre, siyah ve yeşil çay yaprakları, sudaki ağır metalleri temizleyerek insanların farkında olmadan içtiği kurşun ve diğer zararlı maddeleri önemli ölçüde azaltabiliyor. Bilim insanları, çay yapraklarında bulunan bazı bileşiklerin kurşun moleküllerini yakalayıp tutabildiğini keşfetti.
Son yıllarda çay yapraklarının biyoyakıt üretiminden glütensiz kurabiyelere kadar birçok farklı alanda kullanılabileceği ortaya konmuştu. Ancak bu yeni araştırma, zaten dünyanın her yerinde yaygın olarak tüketilen çayın halk sağlığı açısından önemli bir fayda sağlayabileceğini gösteriyor. Küresel ölçekte günde yaklaşık beş milyar fincan çay tüketildiği tahmin ediliyor.
Northwestern Üniversitesi’nden malzeme bilimci Vinayak Dravid, çalışmanın önemine dikkat çekerek, “Bunun etkisini hayal edebiliyor musunuz? Kaç milyar insana dokunduğumuzu düşünün.” dedi.
ÇAY KURŞUN KİRLİLİĞİNİ AZALTABİLİR
Özellikle eski boru hatlarının kullanıldığı birçok ülkede, çayın demlendiği su yüksek seviyede kurşun içerebiliyor. ABD Çevre Koruma Ajansı’na (EPA) göre, ABD’de dokuz milyon evin su şebekesi kurşun içeren borulardan besleniyor. Kurşun, özellikle çocuklar için büyük bir tehdit oluşturuyor; maruziyet gelişimsel gecikmelere ve davranışsal sorunlara yol açabiliyor.
Dr. Dravid ve ekibi, siyah, beyaz, oolong, yeşil, rooibos, bitki çayları ve klasik Lipton çayını farklı seviyelerde kurşun içeren sularla test etti. Çay yaprakları belirli sürelerde demlendikten sonra, sudaki kurşun miktarı ölçüldü.
Çay yapraklarında bulunan “kateşin” adı verilen bileşikler, kurşun moleküllerini kendilerine bağlayarak onları sudan ayırabiliyor. Bryn Mawr Koleji’nden kimyager Michelle Francl, çay yapraklarının yüzeyindeki “girinti ve çıkıntıların” bu etkileşimi kolaylaştırdığını belirtti.
Bu özellik uzun süredir biliniyor olsa da, Dr. Dravid ve ekibi ilk kez tek bir fincan çayın kurşunu ne kadar temizleyebileceğini analiz etti. Araştırmaya göre, siyah çay yaprakları kavrulma sürecinde kırıştığı için ağır metalleri emme konusunda en etkili tür oldu.
HANGİ ÇAY DAHA ETKİLİ?
Araştırmada, yeşil ve siyah çayların kurşun tutma kapasitelerinin birbirine yakın olduğu belirlendi. Ancak beyaz çay, daha hafif bir işleme tabi tutulduğu için sudan ağır metalleri çekmede daha az etkili.
Papatya çayı gibi bitki çaylarının ise bu konuda başarısız olduğu görüldü. Bunun nedeni, bu tür çayların genellikle çay yaprakları yerine çiçeklerden üretilmesi.
Ancak Dr. Dravid ve ekibine göre çay türü kadar demleme süresi de büyük bir etken.
Beş dakika boyunca demlenen bir fincan siyah çayın sudaki kurşunun yüzde 15’ini temizleyebildiği tespit edildi.
EPA, kurşuna maruz kalmak için güvenli bir seviyenin bulunmadığını belirtiyor. Ancak araştırmaya katılan uzmanlardan Caroline Harms, “Kurşun ve diğer kirleticiler söz konusu olduğunda, küçük bir azalma bile önemli olabilir. Özellikle temiz su altyapısına erişimi olmayan bölgelerde bu etki daha da büyük olur.” dedi.
Araştırmaya göre, çayın kurşunu sudan çekme oranı arttıkça, demin acılığı da yükseliyor. Uzun süre demlenen çayın tadının oldukça sertleştiği belirtilirken, on dakikadan fazla demlenen çayın içilemeyecek kadar acı olduğu ifade edildi.
Araştırmacılar, bu keşifle ilgili politika yapıcıları yönlendirme amacı gütmediklerini ancak çayın bilinmeyen bir faydasını ortaya çıkarmaktan memnuniyet duyduklarını belirtti. Araştırmaya göre, çay tüketiminin yaygın olduğu bir ülkede, sudan alınan kurşun miktarının yüzde 3 oranında azalabileceği tahmin ediliyor.