Yüzyıllardır bilim dünyasının en büyük hedeflerinden biri, hayvan organlarının insanlarda kullanılabilmesi oldu. Son yıllarda domuzlardan alınan kalp ve böbreklerin genetik düzenlemelerle insanlara nakledilmesi üzerine çalışmalar hız kazandı. Ancak akciğer, nakil açısından en zorlu organlardan biri. İnsanlar arasında bile akciğer nakillerinde ölüm oranı yüksekken, domuzdan insana nakil çok daha karmaşık bir süreç olarak görülüyor.
ORGAN SADECE DOKUZ GÜN ÇALIŞABİLDİ
Guangzhou Tıp Üniversitesi’nden araştırmacılar, Nature Medicine dergisinde yayımladıkları çalışmada nakledilen akciğerin dokuz gün boyunca vücutta kaldığını açıkladı. Ancak organ, ilk 24 saatte hasar gördü ve üç ile altıncı günlerde antikorların saldırısına uğrayarak reddedilme belirtileri gösterdi. Dokuzuncu gün sonunda çıkarıldı.
AMERİKALI UZMANLARDAN TEMKİNLİ YAKLAŞIM
New York Üniversitesi’nden göğüs cerrahisi uzmanı Prof. Stephanie Chang, çalışmayı “umut verici ama henüz yolun başında” şeklinde değerlendirdi. Chang, “Eğer genetiği değiştirilmiş hayvanlardan organ temin edilebilirse bu tıp için çığır açıcı olur. Ancak akciğer, en zor nakledilen organ. Böbreğin yerini diyaliz alabiliyor ama akciğerin yerini hiçbir şey tutmuyor” ifadelerini kullandı.
AKCİĞER NAKİLLERİNDE NEDEN ZORLUK YAŞANIYOR?
Akciğerler her nefeste dış dünyayla temas ettiği için virüsler, alerjenler ve kirleticilere karşı sürekli savunma halinde. Bu nedenle bağışıklık hücreleri açısından oldukça zengin ve nakil sonrası reddedilme ihtimali böbrek ya da kalbe göre çok daha yüksek. Massachusetts General Hospital’dan Dr. Leonardo Riella da “Bütün organlar arasında en zor olan akciğerdir. İnsanlar arasında bile nakledilen bir akciğer en fazla 5 ila 7 yıl dayanırken, böbrek 12 ila 14 yıl çalışabiliyor” dedi.
DOMUZ ORGANLARI ÜZERİNE DÜNYA ÇAPINDA ARAŞTIRMALAR
Çinli bilim insanları daha önce de domuz karaciğerini beyin ölümü gerçekleşmiş bir hastaya nakletmiş ve organın 10 gün boyunca çalıştığını duyurmuştu. ABD’deki eGenesis ve United Therapeutics gibi şirketler ise domuz böbreği ve karaciğeri nakilleri üzerine klinik denemeler yürütüyor. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), bu yıl içinde genetiği değiştirilmiş domuz organlarının insanlara nakli konusunda bazı denemelere onay verdi.
ORGAN BULMA KRİZİ VE GELECEK UMUTLARI
ABD’de milyonlarca insan ölümcül akciğer hastalıklarıyla mücadele ediyor. Ancak nakil için yeterli sayıda sağlıklı akciğer bulunamıyor. 2023 yılında ülkede sadece 25 bin civarında organ nakli yapılabildi. Bekleme listelerindeki binlerce hasta, uygun organ bulunamadığı için hayatını kaybetti. Bilim insanları, domuzlardan elde edilen genetiği değiştirilmiş organların bu krizi çözebileceğini düşünüyor.